De Aanval op de Natiestaat

Thierry Baudet, 2012-2017

Waardering: * * * * *

Marjan Waldorp

Inleiding

Met "De Aanval op de Natiestaat" heeft Thierry Baudet een iconisch proefschrift geschreven. Een boek om te lezen, herlezen en na te slaan. Ben Swagerman doopte "De Aanval op de Natiestaat" onlangs de bijbel van FVD. Inderdaad, wie het gedachtengoed van Thierry Baudet en zijn beweging "Forum voor Democratie" wil begrijpen, moet absoluut dit boek lezen!

In dit boek springt Thierry Baudet op de bres voor de natiestaat. Met name in progressieve kring wordt graag betoogd dat de natiestaat een achterhaald concept is. In onze moderne globale wereld moeten we ons niet bekrompen terugtrekken achter nationale grenzen. We zijn nu allemaal wereldburgers. We moeten op wereldschaal samenwerken en de problemen van de wereld oplossen.

Volgens Baudet is de soevereine natiestaat echter nog steeds de te prefereren politieke organisatievorm. Een parlementaire democratie werkt bijv. alleen goed, indien de bevolking zich door het parlement vertegenwoordigd voelt. Baudet haalt het treffende gedachte-experiment aan van Ronald Dworkin in zijn boek "Justice for Hedgehogs": ¹

"Op een dag verleent Japan aan de burgers van Noorwegen gelijk stemrecht, zodat ze desgewenst een kleine groep Noren kunnen afvaardigen naar het Japanse parlement. Vervolgens heft het parlement belasting op Noorse olie en zorgt er voor dat die olie wordt aangevoerd naar Japanse raffinaderijen."

Dit schetst precies het probleem van de Europese Unie! Welke mooie deals onze leiders in Brussel ook sluiten, dat betekent nog niet dat de volkeren binnen de Europese Unie zich door het Brussels bestuur vertegenwoordigd voelen. ² In juni 2016 stemden de burgers van het Verenigd Koninkrijk in een referendum vóór uittreding uit de EU. De slogan was: "Take back control!" Op 31 jan 2020 hernam het Verenigd Koninkrijk de zeggenschap over haar eigen grondgebied.

"De Aanval op de Natiestaat" begint met een bijzonder interessante inleiding over het ontstaan van de soevereine staten in Europa. In de Middeleeuwen kende Europa met het feodale bestel een sterk decentraal bestuur. De vele oorlogen leidden er echter toe dat koningen en keizers met behulp van de lage adel een goed georganiseerd ambtelijk apparaat opbouwden en centrale macht verwierven. De hieraan tegenovergestelde beweging van de Reformatie resulteerde vervolgens in de ontwikkeling van de moderne staten. Door de Reformatie ontstonden er gebieden met een andere godsdienst en een eigen politiek. Deze nieuwe territoriale en politieke landkaart verving de centrale macht van de Duitse keizer en de overkoepelende heersende macht van de Paus in Europa. Met het ontstaan van de soevereine staten ontstond de parlementaire democratie. Parlementen, waarin aanvankelijk de adel zitting had, beperkten de macht van de vorst. Geleidelijk verschoof in deze parlementen de macht van de adel naar de burger. De moderne democratische natiestaat was een feit.

Volgens Thierry Baudet hebben de West-Europese elites echter in de tweede helft van de twintigste eeuw gezamenlijk een tweeledige aanval ondernomen op de natiestaat. Door het overhevelen van soevereiniteit naar supranationale instellingen werd de natiestaat van boven af uitgehold. Via multiculturalisme werd de interne cohesie verzwakt en de nationale cultuur ondermijnd. De Eerste en de Tweede Wereldoorlog zouden ons hebben geleerd dat nationalisme tot oorlog leidt, en dat supranationale - universalistische - projecten, zoals de EU, deze oorlogszucht inperken en vrede brengen. Het streven van de nazi's naar het Derde Rijk was volgens Baudet echter geen nationalisme maar imperialisme!

Supranationalisme

Supranationalisme wordt vaak verward met internationalisme. Internationalisme is echter gericht op samenwerking tussen soevereine staten, terwijl supranationalisme politieke integratie beoogt en soevereiniteit afbreekt. Baudet haalt John Laughland aan: ³

"Een van de grootste intellectuele fouten is de samenwerking tussen staten verwarren met hun politieke integratie, en het tweede te verdedigen in naam van het eerste."

In een internationaal samenwerkingsverband maken de deelnemende staten afspraken in onderling overleg. In een supranationale organisatie echter neemt een college bij meerderheid besluiten. Hierdoor kunnen de lidstaten gebonden zijn aan beleid dat niet formeel is goedgekeurd door hun wetgevende macht en dat mogelijk tegen hun nationale voorkeuren of belangen in gaat. In essentie is supranationalisme het onttrekken van soevereiniteit aan de lidstaten ten faveure van een of ander 'hoger' internationaal doel. Formeel zijn de lidstaten nog soeverein, zij hebben immers de macht om zich uit de supranationale organisatie terug te trekken, maar praktisch zijn zij soevereiniteit op het betreffende gebied kwijtgeraakt aan de supranationale organisatie. Afhankelijk van de mate waarin de burgers van de lidstaten zich door het supranationale college vertegenwoordigd voelen, zal dit als verlies van democratische controle worden ervaren.

Wie denkt aan supranationale organisaties, denkt wellicht meteen aan de Europese Unie, maar internationale gerechtshoven vallen eveneens in deze categorie. Ook internationale gerechtshoven nemen immers bij meerderheid een beslissing, waaraan alle lidstaten gebonden zijn. Zo veroordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in 2005 Groot-Brittanië voor haar wettelijke bepaling, die veroordeelde misdadigers tijdens hun detentie stemrecht onthoudt. In 2010 stelde het hof vast dat het Verenigd Koninkrijk de wetgeving over het stemrecht voor gevangenen niet had aangepast, herbevestigde haar opvattingen en concludeerde dat de gedaagde staat binnen zes maanden nadat dit vonnis onherroepelijk zou worden wetsvoorstellen moest indienen. In reactie hierop nam het Britse parlement met een meerderheid van 234 tegen 22 stemmen een motie aan, die stelde dat het aan democratisch gekozen wetgevers is om dit soort beslissingen te nemen, en die de huidige situatie waarin veroordeelde misdadigers geen stemrecht hebben ondersteunde. ⁴

Multiculturalisme

De tweede pijler van de aanval op de natiestaat is multiculturalisme. Multiculturalisme ontkent dat een samenleving een gedeelde dominante cultuur (Leitkultur) zou moeten hebben. ⁵ Multiculturalisme is de politiek van het verschil, waarbij het onderscheid de basis is voor een verschillende benadering. In de multiculturele visie heeft de samenleving niet het recht om andere groepen culturele of sociale normen op te leggen. I.p.v. gelijke rechten voor alle burgers bepleit de politiek van het verschil juist verschillende rechten voor onderscheidene groepen.

Eén consequentie van deze politiek van het verschil is rechtspluralisme: het toepassen van de wet afhankelijk maken van de groep waartoe de betrokkende behoort. Baudet haalt een Duitse echtscheidingszaak uit 2007 aan, waarbij een Marokkaanse vrouw verzocht om toepassing van snelrecht op grond van ernstige mishandeling door haar echtgenoot. De rechter verwierp dit verzoek, overwegende dat beide echtelieden afkomstig waren "uit de Marokkaanse cultuurkring". Door het sluiten van het huwelijk in Marokko hadden de echtelieden geaccepteerd dat ze onderworpen zouden zijn aan de voorschriften van de Koran: ⁶

Koran [vers] 4.34 erkent buiten het tuchtigingsrecht van de man jegens zijn ongehoorzame echtgenote ook de superioriteit van de echtgenoot boven zijn echtgenote.

Uit de opvatting die de Duitse rechter had van de Koran vloeide voort dat:

De eer van de man, simpel gezegd, verbonden is met de kuisheid van de vrouw; dat wil zeggen dat voor een man die als moslim is opgevoed, alleen al het leven van een vrouw volgens westerse culturele maatstaven voldoet aan de criteria voor het verlies van eer.

Een andere consequentie van de politiek van het verschil is de "parallelle samenleving". Een staat die groepen stimuleert in hun eigen culturele identiteit en tegelijk minachting ten toon spreidt voor de nationale culturele identiteit -ja zelfs zijn nationale identiteit ontkent- ontneemt die groepen de prikkel tot integratie en assimilatie. Het gevolg is een segregeerde samenleving, waarbij diverse groepen elk in afzondering in hun eigen culturele wereld leven, een samenleving zonder cohesie.

In een samenleving zonder nationale loyaliteit staat het individu voortdurend onder druk van tribale of religieuze gebruiken. De wetten van de staat dreigen te eroderen. De vrije markt neigt naar gildenmonopolies en nepotistische gunstenverlening. Politiek en rechtspraak zullen voortdurend in hun functioneren worden aangetast en ondermijnd door het corrupte gedrag van ambtenaren voor wie de morele codes van stam of religie zwaarder wegen dan die van de staat. ⁷

Natiestaat geen achterhaald concept

I.p.v. multiculturalisme bepleit Baudet "multicultureel nationalisme": een pluralistische samenleving met een grote mate van diversiteit, echter bijeengehouden door een monoculturele kern, een nationale cultuur. Dat brengt ons terug bij de natiestaat, een staat met een nationale culturele identiteit. Een democratische rechtsstaat kan alleen bestaan binnen een natiestaat. De democratische rechtsstaat is immers afhankelijk van nationale soevereiniteit. En nationale soevereiniteit is weer afhankelijk van grenzen. Zoals Baudet in de inleiding stelt: ⁸

Grenzen markeren jurisdicties. Het handhaven van grenzen komt neer op het claimen van jurisdictie; op het opeisen van het recht te beslissen over de wet. De natiestaat eist dat recht op en claimt jurisdictie over een bepaald grondgebied. Daarmee erkent hij ook dat er buiten dat gebied een andere rechtsmacht van kracht kan zijn.

Grenzen zijn dus een voorwaarde voor democratisch zelfbestuur in een bepaald territorium. Wie de moderne mens ziet als een grenzeloze wereldburger, mist dat de mens een sociaal wezen is dat sociale inbedding nodig heeft. Dat geldt niet alleen voor de directe sociale omgeving, maar ook voor het zich thuis voelen in de publieke ruimte. Niettegenstaande alle globalistische tendenzen ervaren de meeste mensen nog steeds het lidmaatschap van een bepaalde natie. Zijn zien zichzelf als Nederlanders, Duitsers, enz. De natiestaat is geen achterhaald concept. De Brexit is daarvan het jongste bewijs!